
Panoramic: Automotive and Mobility 2025
Tổng quan: Tăng cường hành động thực thi thương mại – chuỗi cung ứng tập trung vào Châu Á đang được xem xét
Các chuỗi cung ứng toàn cầu đang phải đối mặt với sự biến động gia tăng trong năm nay do những thay đổi về thuế quan và sự điều chỉnh trong các phương thức thực thi pháp luật. Các công ty chủ động củng cố các chương trình tuân thủ và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ ngay từ bây giờ sẽ có vị thế tốt hơn nhằm tránh các cuộc điều tra hoặc giảm thiểu hậu quả nếu có vấn đề phát sinh.
Vào ngày 29 tháng 8 năm 2025, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (Department of Justice - DOJ) đã thông báo thành lập Ban chống Gian lận Thương mại liên ngành (Multi-agency Trade Fraud Task Force) nhằm mục đích “quyết liệt chống lại các nhà nhập khẩu và các bên khác tìm cách gian lận đối với Chính phủ Hoa Kỳ”. [1]/ Ban này được thành lập dựa trên một loạt các hành động của Chính phủ nhằm ưu tiên thực thi pháp luật thương mại và báo hiệu một sự leo thang đáng kể trong việc Hoa Kỳ tập trung vào hành vi lẩn tránh thuế quan, gian lận hải quan và các hành vi vi phạm liên quan. Ví dụ, trong một bài viết ngày 12 tháng 5, Phòng Hình sự của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã nhận định “gian lận thương mại và hải quan bao gồm lẩn tránh thuế quan” là một “lĩnh vực có tác động lớn” cần được thực thi. [2]/ Đồng thời, Bộ Tư pháp đã sửa đổi Chương trình Thí điểm Khen thưởng Người tố giác của Doanh nghiệp để đưa “gian lận thương mại, thuế quan và hải quan” vào danh sách các hành vi được tố giác. [3]/ Chỉ vài tuần sau, vào ngày 10 tháng 7, Bộ Tư pháp đã công bố thành lập một Đơn vị chống Gian lận Thị trường, Chính phủ và Người tiêu dùng mới, đặc biệt nhằm mục đích chống gian lận thương mại và lẩn tránh thuế quan.
Những diễn biến này báo hiệu các hệ quả ngày càng trở nên nghiêm trọng, bao gồm cả truy tố trách nhiệm hình sự đối với các nhà nhập khẩu vào Hoa Kỳ không tuân thủ các nghĩa vụ đang được thay đổi theo pháp luật thương mại của Hoa Kỳ. Đây là những thay đổi trong quy định mà họ có thể không nắm bắt được đầy đủ và kịp thời. Các nỗ lực thực thi dân sự cũng tiếp tục tăng cường, điều này được thể hiện thông qua các dữ liệu gần đây và các thủ tục tố tụng, đặc biệt là theo các đạo luật như: (1) Đạo luật Ngăn chặn Cưỡng bức Lao động Người Duy Ngô Nhĩ (the Uyghur Forced Labor Prevention Act - UFLPA), nhắm vào hàng hóa từ khu tự trị Tân Cương của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, (2) Đạo luật Thực thi và Bảo vệ (the Enforce and Protect Act - EAPA), tạo ra các thủ tục để các đối thủ cạnh tranh của Hoa Kỳ báo cáo các nhà nhập khẩu bị cáo buộc chuyển tải bất hợp pháp và lẩn tránh thuế quan, (3) Đạo luật Khiếu nại Gian dối (the False Claims Act - FCA), một đạo luật được ban hành từ thế kỷ 19 ban đầu nhắm vào gian lận trong mua sắm của chính phủ, hiện đang ngày càng được áp dụng cho các tờ khai hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu; và (4) Thẩm quyền của Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (hoặc Hải quan) (U.S. Customs and Border Protection - CBP) trong việc áp đặt các khoản phạt đáng kể đối với hành vi gian lận hải quan và phân loại sai theo đạo luật về hình phạt của Hoa Kỳ, 19 U.S.C. § 1592.
Việc gia tăng ưu tiên cho các vấn đề thương mại từ lãnh đạo ngành hành pháp và việc phân bổ nguồn lực tương ứng đã góp phần vào việc tăng cường thực thi pháp luật. Các công ty có hoạt động ở thượng nguồn (upstream operations) tại Trung Quốc hoặc sản xuất tại Việt Nam nên chuẩn bị cho các yêu cầu kiểm toán mới, gánh nặng thu thập tài liệu tăng cao, cũng như các rủi ro về danh tiếng liên quan đến việc bị cơ quan quản lý tạm giữ hàng hóa liên quan đến việc bán hàng của họ sang Hoa Kỳ.
Trung Quốc: Tăng cường thực thi — từ nguồn gốc đến chuỗi cung ứng
Đối với các nhà sản xuất và nhà cung cấp thượng nguồn của Trung Quốc, việc thực thi pháp luật thương mại của Hoa Kỳ hiện không chỉ nhắm vào các nhà xuất khẩu mà còn nhắm vào toàn bộ chuỗi cung ứng, bao gồm cả những bên đóng góp gián tiếp vào thành phẩm.
Các rủi ro thực tiễn:
Các bước quan trọng cho các doanh nghiệp bán hàng từ nước ngoài vào Hoa Kỳ:
Các hành động thực thi nhắm đến Việt Nam:
Việt Nam tiếp tục thu hút đầu tư như một điểm đến sản xuất thay thế chủ chốt. Tuy nhiên, các tín hiệu chính sách gần đây từ chính phủ Hoa Kỳ cho thấy vị thế thương mại ngày càng tăng của Việt Nam sẽ đi kèm với sự giám sát chặt chẽ hơn, đặc biệt trong vai trò là một bên trung gian tiềm năng cho hàng hóa của Trung Quốc. Vào tháng 7 năm 2025, Hoa Kỳ đã công bố một thỏa thuận thương mại song phương với Việt Nam, bao gồm thuế 20% đối với hàng hóa "sản xuất tại Việt Nam" và thuế 40% đối với hàng hóa "chuyển tải" từ các quốc gia khác, như Trung Quốc. Mặc dù khái niệm “chuyển tải” vẫn chưa được định nghĩa vào thời điểm này, Bộ Công thương Việt Nam đã ban hành một văn bản vào ngày 03 tháng 7, thông tin rằng cơ quan này sẽ tăng cường các cuộc thanh tra và áp dụng các hình phạt bổ sung cho hành vi gian lận xuất xứ. [15]/ Điều này bao gồm hàng hóa có nguồn gốc từ Trung Quốc đang phải chịu các biện pháp phòng vệ thương mại của Hoa Kỳ.
Những lo ngại về thương mại xung quanh vai trò trung gian của Việt Nam không chỉ dừng lại ở việc chuyển tải mà hàng xuất khẩu của Việt Nam cũng đã bị ảnh hưởng bởi việc tăng cường thực thi Đạo luật Ngăn chặn Cưỡng bức Lao động Người Duy Ngô Nhĩ (UFLPA). Từ tháng 10 năm 2023 đến tháng 6 năm 2025, Việt Nam có giá trị lô hàng bị xem xét và thực thi theo Đạo luật UFLPA cao nhất so với các quốc gia khác bao gồm cả chính Trung Quốc, lên tới 560 triệu đô la Mỹ. [16]/ Các lô hàng bị từ chối chủ yếu bao gồm vật liệu công nghiệp và sản xuất, theo sau là hàng may mặc, giày dép và dệt may. Đối với các vụ việc theo Đạo luật Thực thi và Bảo vệ (EAPA), các tuyên bố về xuất xứ có thể bị thách thức nếu giá trị gia tăng tại Việt Nam không đủ để đáp ứng các bài kiểm tra về chuyển đổi đáng kể. Điều này đã xảy ra trong quyết định năm 2021, theo đó phụ kiện ống nối hàn đối đầu bằng thép carbon nhập khẩu từ Việt Nam vẫn phải chịu thuế chống bán phá giá do hàng hóa vẫn được coi là có nguồn gốc từ Trung Quốc. [17]/
Các bước tiếp theo cho các doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp hoạt động trong khu vực:
Niềm tin song hành với Việc chứng thực. Việc thực thi pháp luật thương mại không còn chỉ giới hạn ở việc kiểm tra tại biên giới, hiện nay nó còn bao gồm các cáo buộc từ người tố giác là nhân viên và đối thủ cạnh tranh, các cuộc kiểm tra ở thượng nguồn từ các cơ quan chức năng của Hoa Kỳ và việc quản lý rủi ro về danh tiếng. Trong năm 2025, việc chỉ tin tưởng vào các tuyên bố của nhà cung cấp mà không kiểm chứng lại và việc hạn chế hiểu biết về pháp luật thương mại của Hoa Kỳ có thể tạo ra rủi ro đáng kể cho các công ty đang kinh doanh với Hoa Kỳ. Các công ty tại Việt Nam, Trung Quốc và khu vực Châu Á - Thái Bình Dương phải chủ động đảm bảo rằng chuỗi cung ứng của họ có thể chịu được sự giám sát về việc tuân thủ các luật lệ đang thay đổi trong một môi trường thực thi ngày càng khắt khe.
[1]/ Bộ Tư pháp và Bộ An ninh Nội địa Hợp tác trong Ban chống Gian lận Thương mại liên ngành, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (ngày 29 tháng 8 năm 2025), https://www.justice.gov/opa/pr/departments-justice-and-homeland-security-partnering-cross-agency-trade-fraud-task-force.
[2]/ Bài viết từ Matthew R. Galeotti gửi đến Toàn thể Cán bộ Phòng Hình sự, Tập trung, Công bằng và Hiệu quả trong Cuộc chiến Chống Tội phạm Kinh tế, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (ngày 12 tháng 5 năm 2025), https://www.justice.gov/criminal/media/1400046/dl?inline.
[3]/ Chương trình Thí điểm Khen thưởng Người tố giác của Doanh nghiệp của Bộ Tư pháp, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (ngày 12 tháng 5 năm 2025), https://www.justice.gov/criminal/media/1400041/dl?inline
[4]/ Thống kê Đạo luật Ngăn chặn Cưỡng bức Lao động Người Duy Ngô Nhĩ, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (ngày 15 tháng 7 năm 2025), www.cbp.gov/newsroom/stats/trade/uyghur-forced-labor-prevention-act-statistics.
[5]/ Bộ An ninh Nội địa công bố Bổ sung 37 Công ty có trụ sở tại Trung Quốc vào Danh sách Đối tượng UFLPA, Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (ngày 14 tháng 01 năm 2025), https://www.dhs.gov/archive/news/2025/01/14/dhs-announces-addition-37-prc-based-companies-uflpa-entity-list.
[6]/ Thông báo Hành động theo Đạo luật Thực thi và Bảo vệ (EAPA), Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (ngày 17 tháng 7 năm 2025), https://www.cbp.gov/trade/eapa/notices-action#2025C.
[7]/ Xem Nhập khẩu và Đạo luật Khiếu nại Gian dối (FCA): Quyết định gần đây của Tòa Phúc thẩm Khu vực 9 phản ánh xu hướng gia tăng thực thi và khởi kiện gian lận nhập khẩu, Hogan Lovells US LLP (ngày 01 tháng 7 năm 2025), https://www.hoganlovells.com/en/publications/imports-and-the-false-claims-act-recent-ninth-circuit-decision-reflects-trends-in-increased-import; Hoa Kỳ Đệ Đơn Khiếu Nại Chống Lại Barco Uniforms và Các Nhà Cung Cấp của Công Ty, Cáo Buộc Vi Phạm Đạo luật Khiếu nại Gian dối liên quan đến việc nộp thiếu thuế hải quan, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ, Văn phòng Công vụ (ngày 18 tháng 4 năm 2025), https://www.justice.gov/opa/pr/united-states-files-complaint-against-barco-uniforms-and-its-suppliers-alleging-false-claims; và Evolutions Flooring Inc. và Các Chủ Sở Hữu của Công Ty Đồng Ý Trả 8,1 triệu đô la Mỹ để Dàn Xếp Các Cáo Buộc Vi Phạm Đạo luật Khiếu nại Gian dối liên quan đến việc trốn thuế hải quan, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ, Văn phòng Công vụ (ngày 25 tháng 3 năm 2025) https://www.justice.gov/opa/pr/evolutions-flooring-inc-and-its-owners-pay-81-million-settle-false-claims-act-allegations.
[8]/ Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ công bố bổ sung 37 Công ty có trụ sở tại Trung Quốc vào Danh sách Đối tượng UFLPA, Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (ngày 14 tháng 01 năm 2025), https://www.dhs.gov/archive/news/2025/01/14/dhs-announces-addition-37-prc-based-companies-uflpa-entity-list.
[9]/ Thống kê Đạo luật Ngăn chặn Cưỡng bức Lao động Người Duy Ngô Nhĩ, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (ngày 15 tháng 7 năm 2025), www.cbp.gov/newsroom/stats/trade/uyghur-forced-labor-prevention-act-statistics.
[10]/ Thống kê Đạo luật Thực Thi và Bảo vệ (EAPA), Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP), www.cbp.gov/trade/trade-enforcement/tftea/eapa/statistics. Xem thêm EAPA Cons. Vụ 8112: TriMar Ribbons Inc. và Ribest Ribbons & Bows USA Inc. (Thông báo Khởi xướng Điều tra và Biện pháp Tạm thời, ngày 3 tháng 2 năm 2025), Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (ngày 10 tháng 2 năm 2025) https://www.cbp.gov/document/publications/eapa-cons-case-8112-trimar-ribbons-inc-and-ribest-ribbons-bows-usa-inc-notice và EAPA Cons. Vụ 8164: Nhiều Nhà nhập khẩu (Thông báo Khởi xướng Điều tra và Biện pháp Tạm thời, ngày 18 tháng 6 năm 2025), Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (ngày 23 tháng 6 năm 2025), https://www.cbp.gov/document/publications/eapa-cons-case-8164-various-importers-notice-initiation-investigation-and.
[11]/ Customs Bulletin, Tập 59, Số 24, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (tháng 6 năm 2025), www.cbp.gov/sites/default/files/2025-06/vol_59_no_24_complete.pdf.
[12]/ Customs Bulletin, Tập 59, Số 24, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (tháng 6 năm 2025), www.cbp.gov/sites/default/files/2025-06/vol_59_no_24_complete.pdf.
[13]/ Các câu hỏi thường gặp: Thực thi Đạo luật Ngăn chặn Cưỡng bức Lao động Người Duy Ngô Nhĩ (UFLPA), Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (ngày 21 tháng 7 năm 2025), https://www.cbp.gov/trade/forced-labor/faqs-uflpa-enforcement.
[14]/ 31 U.S.C § 3730(d).
[15]/ Francesco Guarascio, Việt Nam lên kế hoạch áp dụng các hình phạt mới đối với việc chuyển tải bất hợp pháp sau thỏa thuận với Trump, tài liệu cho thấy, Reuters (ngày 10 tháng 7 năm 2025), https://www.reuters.com/world/china/vietnam-plans-new-penalties-illegal-transshipments-after-trump-deal-documents-2025-07-10/.
[16]/ Thống kê Đạo luật Ngăn chặn Cưỡng bức Lao động Người Duy Ngô Nhĩ, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (ngày 15 tháng 7 năm 2025), www.cbp.gov/newsroom/stats/trade/uyghur-forced-labor-prevention-act-statistics.
[17]/ Vụ việc theo Đạo luật Thực thi và Bảo vệ (“EAPA”) Số 7335; Một số phụ kiện ống hàn nối bằng thép carbon từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa: Lệnh áp thuế chống bán phá giá, 57 FR 29702 (ngày 06 tháng 7 năm 1992); Công ty Norca Industrial, LLC và Tập đoàn International Piping & Procurement, LP; 19 U.S.C. § 1517, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (tháng 3 năm 2021), https://www.cbp.gov/sites/default/files/assets/documents/2022-Sep/EAPA%207335%20Final%20Administrative%20Determination.pdf.
[18]/ David Lynch, Nỗ lực của Trump nhằm ngăn Trung Quốc lẩn tránh thuế quan có nguy cơ gây “đau đầu” cho chuỗi cung ứng, Washington Post (ngày 27 tháng 7 năm 2025), https://www.washingtonpost.com/business/2025/07/27/us-trade-policy-china-transshipment/.